Hoe gaat het nu met het naleven van de auteursrechten?

5 vragen aan Arnoud van der Valk van Media Info Groep

In september vorig jaar organiseerden wij een bijeenkomst over mediamonitoring en auteursrechten. De belangrijkste boodschap was: de regels rondom auteursrechten bestaan al heel lang, maar de procedures zijn vanaf 2020 beter uitgewerkt en worden vanaf nu strenger nageleefd.

De eindconclusie van de bijeenkomst vorig jaar was: voor mediamonitoring (zowel on- als offline) moet worden betaald. Doe je dat niet? Dan maak je inbreuk op het auteursrecht en ben je in overtreding. Zie jij al gevolgen hiervan om je heen?

“De aanwezigen werd inderdaad duidelijk gemaakt dat het naleven van auteursrechten streng gecontroleerd zou worden. Bij niet correcte opvolging komen er sancties in de vorm van een dagvaarding namens de twee grootste uitgevers van Nederland. Om mij heen zie ik ook dat er meer op MMO’s (Media Monitoring Organisaties) wordt gelet. Doordat het verhaal van de uitgevers ook steeds duidelijker is uitgelegd, zijn meer grotere MMO’s aangesloten bij licentiehouders ArtikelPro of LexisNexis. Er zijn dus zeker zichtbare veranderingen. Aan de andere kant zie ik nog steeds MMO’s die de procedures niet helemaal juist volgen. Ik heb wel gehoord dat zij het verhaal dan open tegen hun klanten vertellen, en niet de boel verdraaien. Het is dan aan hun klanten om de keuze te maken voor een eerlijke partij of niet. Dus we hebben inmiddels wel bereikt dat de meeste partijen goed op de hoogte zijn van de gang van zaken rondom auteursrechten.”

Tijdens de bijeenkomst gaf jij aan dat je in het nieuwe model gelooft. Maar het blijkt toch nog steeds heel lastig te begrijpen voor veel mensen. Hoe kijk jij nu naar de Nederlandse invulling van mediamonitoring en de kosten?

“De uitgevers hebben hun standpunt en manier van werken afgelopen jaren heel helder neergezet. Ik geloof erin dat dit de weg is, waarop we verder moeten gaan. Ik hoor van onze klanten, bijvoorbeeld PR-bureaus, dat het fijn is dat er meer duidelijkheid is en dat zaken juridisch goed geregeld zijn. Alleen het pricing model is in mijn ogen niet helemaal ideaal. In Nederland wordt gewerkt met staffels, op basis van het aantal ingeschatte publicaties. Blijf je daar dan onder, dan betaal je wel voor knipsels die je niet hebt gekregen. Andersom geldt natuurlijk dat je er soms ook
overheen gaat. De resultaten zijn vaak lastig van tevoren in te schatten, dus sluiten de kosten niet altijd aan op de realiteit. Dat vind ik jammer.”

“Verder is het wat ingewikkeld doordat we met twee licentiepartijen te maken hebben die andere spelregels hanteren. In grote lijnen regelt ArtikelPro de licenties voor bedrijven tot 100 medewerkers en LexisNexis voor de grotere organisaties, maar zij werken elk op een eigen manier. En dat maakt het soms ook onnodig complex voor alle betrokkenen.”

Er werd heel duidelijk gemaakt dat er geen onderscheid is tussen het knippen van print of digitaal. Ook een klein stukje tekst kopiëren van een website en gebruiken mag dus niet. Hoe kijk jij daarnaar?

“Veel gebruikers vinden het lastig om dit te begrijpen. Zij denken dat alles wat online staat gratis is. Maar ook voor online publicaties geldt het auteursrecht. Het is verboden een tekst te kopiëren en die openbaar te maken zonder toestemming van de maker. Voor print is dit eenvoudiger te controleren en dus te reguleren. We hebben het letterlijk over een kopie maken, dat is heel zichtbaar voor iedereen. Bij online ligt dat lastiger. Online artikelen mogen ook niet doorgeplaatst worden. Je mag ze lezen, maar niet doorplaatsen op je eigen website of in een nieuwsbrief. Volgens de wetgeving geldt dat je artikelen niet mag verhandelen, en als je ze op een zakelijke website of in een nieuwsbrief plaatst dan kun je hiermee geld verdienen en dat is verboden. Je mag wel zelf een vermelding maken van het artikel en via een link met bronvermelding doorverwijzen naar de bron.”

Wij horen dat een aantal MMO’s content ‘scrapen’. Wat is dat en mag dat?

“Scrapen is verboden. Die MMO’s halen dan in feite via zoekmachines alle informatie op van het internet en verkopen dat aan hun klanten. Dit is lastig te controleren, maar wel strafbaar. Je ziet nu dat steeds meer media en uitgevers hun publicaties achter paywalls gaan plaatsen. De lezer moet dan betalen om de content te lezen. Zo verdienen uitgevers aan online content. Bijkomstig voordeel is dat artikelen achter een paywall niet te scrapen zijn.

ArtikelPRo heeft inmiddels al veel licenties voor uitgevers die gebruikmaken van een paywall, zodat ze ook deze artikelen kunnen monitoren. Dat is een mooi voordeel voor MMO’s die aangesloten zijn bij ArtikelPRo.”

De auteursrechten behoren tot de Europese wetgeving, maar toch zijn de kosten in veel landen enorm verschillend. Hoe kan dit?

“We hebben inderdaad te maken met Europese wetgeving, maar de uitvoering is per land geregeld en dus verschillend. Vergeleken met andere landen, is Nederland niet belachelijk duur. Maar als we bijvoorbeeld naar België kijken, dan lijkt dat wel zo. Het is daar echter zo dat monitoringsdiensten alleen de mediamonitoringskosten doorrekenen aan hun klanten. De auteursrechten worden vanuit de overheid gefactureerd. Zo lijken de monitoringskosten veel lager dan in Nederland, maar daar komen de auteursrechten later dus nog bij.”