Verslag van de middagsessie Copy, Copy, Mediamonitoring 2.0

Mediamonitoring kost geld; dus er moet betaald worden

September 2022 – De regels rondom auteursrechten en mediamonitoring zijn niet nieuw, maar sinds twee jaar zijn wel de procedures beter uitgewerkt en in kaart gebracht. Sinds deze aanpassing is er veel onduidelijkheid en hier en daar wat onbegrip. Daarom brachten wij op 22 september, in Kasteel Kerckebosch te Zeist, alle betrokken partijen bij elkaar om de gang van zaken rondom mediamonitoring nog eens toe te lichten en van gedachten te wisselen met (eind)gebruikers. De belangrijkste boodschap: leef je de procedures niet na, dan ligt er binnenkort een dagvaarding in je bus.

Als host van het event weet PR-Dashboard dat er veel onduidelijkheid en vragen zijn over mediamonitoring en de bijbehorende regels. Jeroen Goeman Borgesius, Directeur PR-Dashboard: “Met regelmaat krijgen wij vragen over mediamonitoring. Hieruit blijkt dat er nog veel onduidelijkheid heerst over dit onderwerp bij onze gebruikers. Wat is de huidige situatie en wat gaat er in de toekomst veranderen? Moeten we meer gaan betalen? Voor ons was dit dé reden om een event te organiseren waarbij betrokken partijen hier meer over vertellen.”

In de zaal zaten ruim 80 vertegenwoordigers van MMO’s (Media Monitoring Organisaties), communicatie-afdelingen en pr-bureaus. Onder leiding van journalist Margreet Spijker vertelden Dick van Eijk (NRC Media – Mediahuis), Suzanne Walgreen (ArtikelPro), Yvette Turlings (LexisNexis), en Arnoud van der Valk (Media Info Groep) over auteursrechten, mediamonitoring en licenties.

Auteurswet; wat mag wel en wat niet?

De regels rondom auteursrechten bestaan al meer dan 100 jaar. Maar in 2020 is er veel veranderd. Van Eijk, van Mediahuis, trapt de middag af met een inzicht in wat er allemaal mag - of beter gezegd - wat niet mag volgens de Auteurswet. “Eigenlijk mag er heel weinig, je mag content zelf lezen en daar houdt het in feite op. Wil je meer? Dan moet je ervoor betalen. Kopiëren, verspreiden, maar ook monitoring van publicaties kost geld.” De grootste uitgevers in Nederland (Mediahuis en DPG) waren het zat dat de Auteurswet in ons land niet goed werd nageleefd. Beiden uitgevers willen weten wat er met hun content gebeurt en hebben daarom de handen ineengeslagen om dit beter te regelen. Zo zijn nieuwe procedures en afspraken ontstaan met licentieverstrekkers ArtikelPro (voor de midden en klein zakelijke markt) en LexisNexis (groot zakelijke markt).

Belangrijk is – en dit wordt ook een aantal keer benadrukt door de sprekers tijdens het event – dat er geen onderscheid is tussen print of digitaal. Ook een klein stukje tekst kopiëren van een website en gebruiken mag dus niet. Het is verboden een kopie van een tekst te maken zonder toestemming van de maker, laat staan openbaar te maken. Dit geldt ook voor beeldmateriaal.

Zonder licentie mag je niets

Walgreen en Turlings zetten uiteen wat de rol is van de licentieverstrekkers. Deze twee partijen geven licenties af aan (eind)gebruikers en verzorgen de vergoeding voor uitgevers, waardoor content gekopieerd en verspreid mag worden. Walgreen, Content Consultant bij ArtikelPro: “Wij creëren een eerlijk speelveld voor iedereen, van uitgevers, MMO’s tot gebruikers.” Beiden licentieverstrekkers zorgen er zo voor dat de content beschermd wordt, te herleiden is en de uiteindelijke makers van content krijgen waar ze recht op hebben. Heb je dus geen licentie? Let dan op, je mag dan namelijk niks.

Betalen voor mediamonitoring

En dan zijn er nog MMO’s, zoals Media Info Groep. Van der Valk, van Media Info Groep, vertelt dat er ook voor zijn organisatie veel is veranderd sinds 2020. Veel eindgebruikers moesten meer gaan betalen omdat de licenties voorheen niet helemaal correct bleken. Maar ook Van der Valk gelooft in het nieuwe model waarin monitoring op de juiste wijze betaald wordt door de eindgebruiker: “Veel gebruikers vinden het lastig om dit te begrijpen. Maar op deze manier wordt content eerlijk verstrekt en verkregen, daarom moet er betaald worden voor mediamonitoring en krijgen uitgevers hun fair share.”

Kritisch publiek

Een logisch en helder verhaal zou je zeggen. Toch riep het kritische vragen op vanuit het publiek. Waarom mag je geen knipsel delen als zowel de journalist als de uitgever hier baat bij hebben door ‘gratis reclame of kans op verhoogd aantal clicks’? En waarom zou je moeten betalen voor een knipsel als je zelf de maker bent, bijvoorbeeld als pr-bureau? Hoe verhoudt het auteursrecht zich eigenlijk tegenover het citaatrecht en gelden dezelfde regels voor zoekmachines als Google?

Inmiddels is duidelijk geworden dat door te betalen voor de content het auteursrecht wordt behouden en hierdoor de maker en de uitgever op een eerlijke manier beloond worden. Maar de sprekers geven zelf aan dat er nog altijd een ‘grijs gebied’ is. In veel gevallen zal slechts een gespecialiseerd advocaat uitspraken kunnen doen.

Sancties volgen

Ondanks de uitleg en het beantwoorden van de vragen, bleven sommige aanwezigen na het event nog steeds met vraagtekens zitten. Waarom moet de regelgeving nu zo aangescherpt worden? En wat is nu de rol van de licentieverstrekkers die zo nauw samenwerken met de uitgevers? Wordt mediamonitoring nu duurder? Helder is wel: mediamonitoring (zowel on- als offline) kost geld en daar moet gewoon voor betaald worden. Doe je dat niet? Dan maak je inbreuk en ben je in overtreding.

De sancties kunnen dan serieus zijn. De aanwezigen werd duidelijk gemaakt dat de procedures vanaf nu streng gecontroleerd worden. Bij niet correcte opvolging volgen sancties in de vorm van een dagvaarding namens de twee grootste uitgevers van Nederland.

Van links naar rechts op de foto: Arnoud van der Valk (Media Info Groep), Yvette Turlings (LexisNexis), Dick van Eijk (NRC Media – Mediahuis), Margreet Spijker (journaliste en dagvoorzitter) en Suzanne Walgreen (ArtikelPro).